Intrauterini uložak (IUU) ili spirala se postavlja u unutrašnjost šupljine materice. Radi se kontrceptivnom sredstvu koje djeluje kao mehanička barijera koja sprječava prodor spermatozoida i lokalnim izazivanjem pseodoupalne reakcije sprječava usađivanje oplođene jajne ćelije ako do oplodnje, ipak, dođe, te na taj način sprečava nastanak trudnoće. Ovo je veoma bezbolan i pouzdan metod kontracepcije, omogućava zaštitu od neželjene trudnoće na duži vremenski period (može ostati u materici do pet godina) .Spada u reverzibilne metode kontracepcije (sposobnost začeća se vraća nakon ukljanjanja spirale) i među najsigurnije metode kontrole rađanja. Može se postaviti i nakon porođaja, čak i u slučaju da pacijentkinja doji. Pogodna je za žene koje ne žele obavezu koji nosi redovno uzimanje kontraceptivnih pilula. Nedostatak je što ne štiti od polno prenosivih bolesti.
Najčešće se koriste sledeći tipovi IUU:
- obložene sa bakrom
- hormonske sa dodatkom progesterona, koje izazivaju upalu i atrofiju endometrijuma, smanjuju motilitet jajovoda i dovode do pojave guste cervikalne sluzi.
Postavljanje spirale je brzo i bezbolno, a idealno vrijeme je drugog ili trećeg dana menstrualnog ciklusa, bez obzira na dužinu trajanja ciklusa, menstrualnog krvarenja ili intenzitet krvarenja. Postavljanje traje nekoliko minuta, praćeno je osjećajem neprijatnosti ili blagim bolom, obično i bez anestezije. Često pacijentice osjećaju nelagodu po dnu stomaka po tipu predmenstrualne, i do nekoliko dana nakon postavljanja spirale. Krvarenje je obično produženo i oskudno, a dužina trajanja kao i ostale propratne pojave poput: osjećaja napetosti u grudima, pojava benignih cističnih promjena na janicima, promjena raspolozenja, nelagoda prilikom odnosa, zavisi od samog organizma, prethodne ginekološke anamneze ili najviše od tipa spirale (tzv.obična spirala na bazi bakra-Cu ili hormonska spirala.
Postavljanju spirale treba da prethodi ginekološki pregled koji obuhvata pregled pod spekulumom, uz uzimanje briseva – bakteriološkog pregleda vaginalnog i cervikalnog brisa, brisa na hlamidiju i Papanikolau brisa, kao i palpatorni ginekološki pregled te UZV pregled, kako bi se isključile abnormalnosti oblika i građe tijela i šupljine materice, kao i postojanje benignih / malignih tumorskih promjena.
